Jakie są podstawowe objawy nietolerancji glutenu?

W ostatnich latach nietolerancja glutenu stała się zjawiskiem powszechnie znanym. Jej rozpoznanie nie należy do najprostszych, jednak istnieją pewne sygnały ostrzegawcze. Warto je znać, aby w razie potrzeby poddać się diagnostyce. Poniżej przybliżamy symptomy tej przypadłości – zobacz!

Jakie dokładnie choroby są związane z nietolerancją glutenu?

Niezdrowa reakcja na gluten występuje w niejednym zaburzeniu, co niestety bardzo utrudnia rozpoznanie i prawidłowe leczenie. Najbardziej znana jest celiakia, której czasami towarzyszy choroba Duhringa lub ataksja związana z glutenem. Czym innym natomiast jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NNG) – to ona jest właśnie popularnie zwana nietolerancją, w odróżnieniu od powyższych schorzeń. Kolejną jednostką chorobową jest alergia na pszenicę, nieuwarunkowana glutenem.

Spośród wyżej wymienionych najpowszechniejszą przypadłością jest NNG. Nie sposób określić, jak częstą, ponieważ wiele osób nigdy się o niej nie dowiaduje. Kilka badań przeprowadzonych na większą skalę wykazało spory rozrzut częstości występowania. A jakie dokładnie są symptomy, wskazujące na nietolerancję glutenu?

Charakterystyczne objawy nietolerancji glutenu

Symptomy występują przede wszystkim ze strony układu pokarmowego. To bóle brzucha, wzdęcia, nieprawidłowe wypróżnianie – zarówno biegunki, jak i zatwardzenia. Można zaobserwować także nudności, spadek apetytu i nadmierne odbijanie. Naturalnie nie wszystkie te symptomy występują jednocześnie. Są to objawy dość podobne do celiakii i świadczą o złym wchłanianiu w jelitach. Ich różnorodne kombinacje i nasilenie mogą prowadzić do różnych diagnoz, np. zespołu jelita drażliwego albo podłoża stresowego.

Przy nietolerancji reakcja na gluten jest dość powolna i długotrwała. Natomiast w przypadku alergii na zboże występuje już w ciągu minut po posiłku. Jednak objawy jelitowe wcale nie muszą się pojawić – zarówno w przypadku celiakii, jak i nietolerancji.

Pozajelitowe objawy nietolerancji glutenu u dorosłych i dzieci

Zaburzenie to może objawiać się również następująco:

• ogólnoustrojowo – poprzez bóle głowy, zmęczenie, atopie;
• neurologicznie, jako migrena, senność, poczucie rozbicia czy też „mgły mózgowej”;
• z układu ruchu: bóle mięśni i stawów, drętwienie i mrowienie rąk lub nóg;
• skórnie: wysypka, zapalenie skóry;
• psychologicznie: stany lękowe, depresja;
• poprzez niedobory składników odżywczych, np. witamin.

Objawy skórne nietolerancji glutenu mogą raczej oznaczać chorobę Duhringa, zwaną też skórną postacią celiakii. Występują w niej swędzące i piekące wysypki i pęcherze. Dolegliwości jelitowe są w niej rzadsze.

Powyższa lista nie jest wyczerpująca. Inne objawy wynikają z chorób współwystępujących z nietolerancją glutenu. Odnotowywano m.in. alergie i zaburzenia psychiczne. Ich związki z glutenem często pozostają jeszcze niezbadane. Ponadto nieleczona nietolerancja glutenu może – jak prawie każde zaburzenie – po prostu pogorszyć stan zdrowia, doprowadzając do dalszych objawów chorobowych.

Diagnostyka – jakie objawy wskazują na nietolerancję glutenu?

Niestety nie istnieje metoda badawcza, pozwalająca prosto i jednoznacznie rozpoznać tę nadwrażliwość. Robi się to zatem poprzez wykluczanie. Na podstawie kombinacji objawów lekarz może zlecić badania na celiakię, a następnie – na alergię na pszenicę. Wykonuje się tutaj testy serologiczne, czyli badanie przeciwciał z surowicy krwi. W razie potrzeby specjalista rekomenduje także biopsję jelita lub testy skórne. Ponieważ celiakia jest dziedziczna, istnieją także testy genetyczne. Samą nietolerancję glutenu rozpoznaje się dopiero po wykluczeniu powyższych chorób.

Nietolerancja glutenu to przypadłość skomplikowana i wciąż nie do końca przebadana. Ponieważ wiele objawów jest niejednoznacznych, przed próbami całkowitego zrezygnowania z glutenu warto skonsultować się z lekarzem gastrologiem. Wykluczanie go z diety warto przeprowadzać, uważnie śledząc reakcje organizmu – i pod kontrolą specjalisty.