Dieta bezglutenowa – praktyczne porad­y i wskazówki

Dieta bezglutenowa, jak każda inna  dieta, wymaga wyrzeczeń i poświęceń. Niektóre produkty, które są powszechnie lubiane i dostępne na każdym kroku, po prostu trzeba odłożyć na bok. Co ciekawe, nie zawsze jest to sprawa oczywista, gdyż w niektórych pokarmach gluten bywa ukryty i tylko wiedza z zewnątrz może pozwolić nam dowiedzieć się o jego występowaniu. Warto więc sięgnąć po garść praktycznych informacji, które postaramy się zamieścić w poniższym artykule.

Czym właściwie jest gluten?

Gluten jest białkiem pochodzenia roślinnego,występującym w niektórych rodzajach zbóż. Jego obecna popularność bierze się od choroby, która niedawno zaczęła rozprzestrzeniać się po świecie - chodzi o celiakię. Celiakia upośledza pracę jelit (a konkretniej kosmków jelitowych) , a te, na skutek działania glutenu, powoli niszczeją i przestają wchłaniać do organizmu substancje odżywcze. Zgodnie z aktualnymi danymi na celiakię choruje około 1% społeczeństwa.

Poza osobami z celiakią, inną grupą ryzyka są osoby uczulone na gluten, albo cierpiące na nadwrażliwość na to białko. Objawy nie są groźne dla życia i zdrowia, jednak są bardzo nieprzyjemne - występują m.in. wzdęcia, bóle brzucha i nudności.

Co można, czego nie?

Do roślin, które nie zawierają glutenu, należy zaliczyć przede wszystkim kukurydzę, ryż, soję, grykę, proso i komosę ryżową. Nie trzeba też odmawiać sobie kaszy jaglanej, orzechów, ciecierzycy, sezamu, siemienia lnianego oraz ziaren słonecznika - te produkty także są bezpieczne dla osób z celiakią.

Nie można jednak zapomnieć, że sam fakt bezglutenowości jakiegoś produktu, wcale nie oznacza, że w jego składzie glutenu nie będzie wcale. Z tego powodu należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy na opakowaniu znajduje się znaczek przekreślonego kłosa. Oznacza on, że na etapie produkcji nie mogło dojść np. do zmielenia ziaren w młynie, przez który wcześniej przechodziły zboża z glutenem.

Do ziaren zbóż, w których występuje gluten, zalicza się: pszenicę i wszystkie jej rodzaje (płaskurka, durum, pszenżyto, kamut, orkisz), jęczmień oraz żyto gdzie jest go zdecydowanie najmniej pośród wymienionych zbóż. Źródłem glutenu są też wszelkie produkty, które produkowane są na bazie powyższych zbóż. Najpopularniejsze produkty glutenowe to wszelkie kasze, płatki i otręby, pieczywo, makarony, piwo, kawa zbożowa.

Co ciekawe, gluten znajduje się też w produktach, które mogłyby się bez niego obejść. Ma on jednak świetne właściwości wypełniające (jest np. nośnikiem smaku i aromatu), zatem trzeba na niego uważać nawet w wyrobach, które nie mają nic wspólnego ze zbożami. Przykłady? Mięso, konserwy rybne, zupy i sosy instant, chipsy, lody, gumy do żucia.

Praktyczne porady gluten-free

Poza teoretyczna wiedzą na temat samych produktów zawierających i niezawierających gluten, warto też stosować się do pewnych praktyk. Oto kilka najważniejszych zasad, którymi kierować powinna się każda osoba, chcąca zdrowo i efektywnie żyć na diecie bezglutenowej.

•      Nie powinno mieszać się produktów glutenowych i bezglutenowych. Wystarczy chwila nieuwagi i mogą się wymieszać, a nawet niewielkie ilości glutenu mogą być niebezpieczne dla osób z celiakią. Dobrym rozwiązaniem jest trzymanie takich produktów w różnych szafkach. Jeżeli w domu jest dziecko, które powinno unikać glutenu - dobrze, żeby szafka ta była na górze, z ograniczonym dostępem dla pociechy.

•      Podczas gotowania nie powinno się używać tych samych sztućców, talerzy, garnków itp. Smażenie mięsa z glutenem nie może odbywać się na tej samej patelni, na której w tym samym czasie ma być smażone mięso bezglutenowe. Należy używać dwóch różnych zestawów, lub po prostu przygotowywać potrawy jedna po drugiej, dokładnie czyszcząc używane naczynia.

•      Podawanie potraw bezglutenowych musi odbywać się osobno; na jednym półmisku nie mogą jednocześnie być podawane oba rodzaje dań. Przy większych przyjęciach należy koniecznie zadbać o to, by potrawy bezglutenowe były jasno oznaczone, a goście odpowiednio poinformowani.

•      Kuchenny niezbędnik bezglutenowca to przede wszystkim bezglutenowe pieczywa (świetnym sposobem jest mrożenie kupione chleb bez glutenu i przechowanie go na dłużej), bezglutenowa mąka,  bezglutenowy makaron, bułka tarta i proszek do pieczenia oraz wszelkie ziarna bezglutenowe np: słonecznik, dynia, owies, siemię lnu

Nie taki gluten straszny

Jedyną skuteczną metodą leczenia celiakii jest stosowanie diety bezglutenowej i w tym momencie nie ma żadnej alternatywy dla jej stosowania. Choć kiedyś były z tym problemy, obecnie jedzenie gluten-free jest powszechnie dostępne i z roku na rok staje się coraz tańsze. Martwić nie muszą się także amatorzy kuchni świata, bo i gastronomia coraz lepiej dba o potrzeby ludzi uczulonych na gluten.

Z całą pewnością celiakii nie można jednak bagatelizować. Czasami niewielka ilość glutenu może spowodować nawrót powikłań, a w najlepszym wypadku skończyć się nieprzyjemnymi objawami, takimi jak wymioty czy osłabienie organizmu. Nadwrażliwość na gluten można za to “wyleczyć” - po czasie organizm po prostu się przyzwyczaja i poprawia działanie jelit. Szacuje się, że wystarczy 1.5 roku, żeby dieta bez glutenu zdjęła z osoby nadwrażliwej na to białko jarzmo tej przypadłości.

Więcej informacji o celiakii i diecie bezglutenowej na stronie:celiakia.pl