Na co uważać, kupując produkty bezglutenowe?

Przejście na dietę bezglutenową z powodów zdrowotnych znacznie poprawia jakość życia. Wymaga to jednak wprowadzenia nowych przyzwyczajeń i wiele uważności podczas zakupów spożywczych. Gdzie kupić produkty bezglutenowe? Jakie rzeczy warto mieć na uwadze, unikając glutenu? Podpowiadamy.

Przede wszystkim świadomość i czytanie etykiet

Na diecie pozbawionej glutenu trzeba wiedzieć, skąd się on bierze: z pszenicy, żyta i jęczmienia, a także owsa (zazwyczaj jest zanieczyszczony pozostałymi zbożami). Artykuły, które nie mają z powyższymi nic wspólnego, są naturalnie bezglutenowe. To przede wszystkim jedzenie nieprzetworzone: warzywa i owoce, mleko, surowe mięso i ryby, jajka, tłuszcze, ryż, kukurydza, orzechy, rośliny strączkowe, zioła.

Najprościej kupować tylko podstawowe produkty i gotować samodzielnie. To niestety wymaga dużo pracy, a nie każdy ma na to czas i energię. A co, jeśli w tej samej kuchni używane są rzeczy z glutenem? Przy jego restrykcyjnym wykluczeniu należy bardzo uważać na zanieczyszczanie nim potraw dietetycznych. Mąka, niestety, łatwo się pyli i osiada gdziekolwiek.

Mnóstwo produktów nie zawiera glutenu, bo nie potrzebuje żadnych pochodnych zbóż. Przykłady to nabiał, wyroby z mięsa i wiele słodyczy. Nie zawsze jest to jednak jednoznaczne – stąd te wszystkie wątpliwości podczas zakupów. Na szczęście całkiem łatwo da się rozpoznawać także przetworzoną żywność, pozbawioną tego kłopotliwego składnika. A więc – czytajmy etykiety!

Czego szukać na opakowaniach, unikając glutenu?

Producenci w Polsce wcale nie muszą oznaczać wyrobów bezglutenowych. Kiedy jednak to robią, mają obowiązek spełniać określone wymogi. Na opakowaniach szukajmy zatem jednego z dwóch określeń:

• „(produkt) bezglutenowy” – zawartość glutenu do 20 mg na 1 kg wagi;

• „(produkt) o bardzo niskiej zawartości glutenu” – do 100 mg glutenu na 1 kg.

Według ogólnych zaleceń chorzy na celiakię powinni wybierać pierwszą kategorię. Natomiast osoby z nadwrażliwością mogą również sięgać po drugą. Inne podobne wyrażenia nie są aż tak ścisłe, jednak etykiety nie mogą wprowadzać w błąd. Dlatego napisy typu „bez glutenu” albo „pozbawione glutenu” także zobowiązują producentów do ograniczenia jego zawartości poniżej 20 mg/kg.

Na szczęście dla konsumentów, przepisy dotyczące oznaczania żywności są dość surowe. Informacje muszą być zgodne z prawdą i czytelne. W podanym składzie należy w jakiś sposób wyróżnić substancje alergenne. Dlatego niektóre słowa są tam pogrubione lub podkreślone: pszenica, żyto, jęczmień, owies oraz ich produkty pochodne, np. słody. Obowiązuje to nawet wtedy, gdy proces przetwórczy wyeliminował ryzyko wywołania objawów uczuleniowych. To samo zresztą dotyczy wszystkich alergenów, np. orzechów.

Symbole produktów bezglutenowych

Szczegółowe czytanie etykiet bywa czasochłonne i kłopotliwe. Dlatego potrzebny stał się łatwo rozpoznawalny symbol żywności, bezpiecznej dla chorych na celiakię. Powszechnie przyjęto tutaj przekreślony kłos. Praktycznie umieszcza się go tylko na opakowaniach tych artykułów, które nie są oczywiste pod tym względem. To m.in. pieczywo, ciasta, mąki, makarony, płatki śniadaniowe, gotowe dania, piwa.

Istnieje wiele odmian takiego znaku. Niektóre to zarejestrowane znaki towarowe, należące do respektowanych organizacji. Dobrym przykładem jest Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, które jest częścią większej europejskiej organizacji – AOECS. Przeprowadza ono coroczne audyty u certyfikowanych producentów żywności bezglutenowej. Tylko w razie pozytywnego przejścia kontroli przyznawane są licencje na używanie charakterystycznego, zielonego symbolu przekreślonego kłosa. Co więcej, każdy artykuł dostaje kod i pozycję na liście, dostępnej publicznie na stronie Stowarzyszenia.

Gdzie kupić produkty bezglutenowe i jakie wybierać?

To na szczęście współcześnie coraz mniejszy problem. Bezglutenowe chleby czy ciastka są dostępne nie tylko w specjalistycznych punktach ze zdrową żywnością czy wielkich marketach, ale i w tysiącach zwykłych sklepów. Jeśli chcemy mieć jednak większy wybór, warto udać się do hipermarketu. Specjalne artykuły dla nadwrażliwych na gluten powinny być tam zgromadzone w jednym miejscu. Dla całkowitego uniknięcia możliwości zanieczyszczenia mąką często są one szczelnie pakowane. Ale warto wyjaśnić jeszcze jedną kwestię: czy produkty bezglutenowe są zdrowe?

Otóż mimo umieszczania ich obok zachęcających oznaczeń w rodzaju „bio” i „organiczne”, nie każdy bezglutenowy produkt jest ze wszech miar korzystny dla zdrowia. Usiłując jak najlepiej naśladować wyroby piekarnicze z glutenem, stosuje się liczne dodatki poprawiające smak, wygląd i konsystencję jedzenia. Spożywane w nadmiarze i długofalowo mogą one szkodzić. A na diecie bezglutenowej przecież mają zastosowanie wszystkie ogólne zalecenia, takie jak piramida żywienia, ograniczanie tłuszczów nasyconych, soli, cukru dodanego. Podczas przechodzenia na dietę pozbawioną glutenu można przy okazji wyrobić sobie parę zdrowych nawyków!

Dzięki spopularyzowaniu diet bezglutenowych w ostatnich latach sklepy są już całkiem nieźle zaopatrzone w zgodne z nimi produkty. Aby zachować zdrowie, wybierajmy świadomie i rozsądnie. Nowy sposób odżywiania może być przecież nadal całkiem smaczny!